BİR SPORCU VE DEVLET ADAMI OLARAK KÂMİL OCAK

Gaziantep önemli ticaret yollarının kesiştiği bir konumda olduğu için tarih boyunca ticari açıdan canlı ve hareketli bir merkez olmuştur. Hiç şüphesiz ticaret hayatı şehirlerin kimliği ve kültürü üzerinde büyük etkiler bırakıyor. Bu etkilerin başında ise ticaret hayatının yoğun olduğu şehirlerin yeniliklere daha açık olması yatıyor. Gaziantep de yeniliklere açık, farklı kültürleri bünyesinde barındıran, ülke çapında tanınmış başarılı insanlar yetiştiren bir şehir olması yönüyle öne çıkar. Gaziantep’in yetiştirdiği büyük sporcu ve devlet adamlarından biri de merhum Kâmil Ocak’tır.

Geleneksel toplumlarda insanlar aileleriyle bilinir ve tanınırdı. Kâmil Ocak’ı anarken onun ailesinden bahsetmemek olmaz. Ocak ailesi, Gaziantep Mevlevihanesi’nin şeyhliğini yürüten bir ailedir. Hac yolu üzerinde bir menzil zâviyesi olan Gaziantep Mevlevihanesi, semâhânenin cümle kapısı üzerindeki Farsça kitabeye göre 1638’de Ayıntab Sancak Beyi Türkmen Mustafa Ağa b. Yûsuf tarafından yaptırılmıştır. Kitabenin tarih mısraı aynı zamanda Mesnevî’nin ilk mısraıdır. Evliya Çelebi bunu Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin bir kerameti olarak yorumlar. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük Mevlevihanesi olan Gaziantep Mevlevihane’sinin ilk şeyhi Şaban Dede’dir. Şaban Dede aynı zamanda ailenin soyunun dayandığı kişi olması bakımından da dikkat çekici bir simadır. Mevlevî teamüllerinin aksine, Gaziantep Mevlevîhanesi’nde dedelik hep Ocak ailesinde kalmıştır. Kâmil Ocak’ın babası Mustafa Dede Efendi de 1918’den tekke ve zaviyelerin kapatıldığı 1925 yılına kadar Gaziantep Mevlevihanesi’nin şeyhliğini yapmıştır. Kendisi aynı zamanda 1910-1913 yılları arasında Antep belediye başkanlığı görevini de yürütmüştür. Kâmil Ocak da babasının izinden giderek 1955-56 yıllarında Gaziantep belediye başkanlığı görevini yürütecektir.

Ocak ailesinin bir ferdi olarak 19 Şubat 1914’te Gaziantep’te dünyaya gelen Mehmet Kâmil Ocak iyi bir eğitim aldı. Babası onun eğitimiyle özel olarak ilgileniyordu. İleri görüşlü bir aydın olan Mustafa Dede Efendi, çocuklarının yetişmesi konusunda oldukça hassastı. Nitekim Kâmil Ocak, Gaziantep’te o devrin en iyi ilkokulu olan Sarı Mektepte okudu. Daha sonra eğitimine İstanbul’da Robert Kolej’de devam etti. 1935 yılında Robert Kolejinin ticaret kısmından mezun oldu. Bu eğitim onun dünya görüşünü genişlettiği, kültürünü ve bilgisini artırdığı gibi özgüvenini de pekiştirdi. Kâmil Ocak çocukluğundan itibaren akademik başarısının yanında spora da meraklıydı. Robert Kolejde okuduğu yıllarda basketbola merak sardı ve kolejin basketbol takımında oynadı. Spordaki başarısı ve kabiliyeti ile dikkat çeken Kâmil Ocak, Galatasaray Lisesinin basketbol takımına transfer oldu. Bu transfer sonrasında Basketbol Millî Takımı’na seçilerek 1936 yılında gerçekleştirilen Berlin Olimpiyatları’na katıldı. Böylece Kâmil Ocak millî formayı giyme ve ülkemizi uluslararası alanda temsil etme şansını yakaladı. Genç cumhuriyetin insan yetiştirme ve yeni bir ülke inşa etme ideallerinin somut bir örneği olan Kâmil Ocak iyi eğitimli, sportmen, başarılı bir kişi olarak her zaman dikkat çekti. Cumhuriyet’in bu ilk nesli idealist olduğu kadar çalışkan ve başarılı da bir nesildi. Nitekim Kâmil Ocak örneğinde görüldüğü üzere ellerini attıkları birçok işte önemli ilklere imza attılar.

Kâmil Ocak son Mevlevî şeyhinin oğlu olmasına rağmen Cumhuriyet’in getirdiği modern değerlerle de barışık biriydi. Geleneklerine bağlı olmanın yanında modern dünyayla barışık bir profil çizen Kâmil Ocak, sadece aile içinde değil Gaziantepliler içinde de övgüyle söz edilen biri konumundaydı. O yıllarda aileler çocuklarının sporla ilgilenmesini pek de hoş karşılamaz, futbol oynayan gençleri kısıtlamaya çalışırdı. Oysa Mevlevî şeyhinin oğlu olan Kâmil Ocak, basketbolda milli formayı giyiyor ve ülkemizi temsil edebiliyordu. Onun bu başarısı Gaziantep’te halkın spora bakışının olumlu yönde değişmesine vesile oldu. Kâmil Ocak örneğinden hareketle aileler çocuklarının sporla ilgilenmesine müsaade etmeye ve onları desteklemeye başladı. Bir gencin başarısı, yüzlerce gencin önünü açarak şehrin kaderini derinden etkilemişti.

Kâmil Ocak, çok partili hayata geçişle birlikte Gaziantep’te Demokrat Parti il teşkilatının kurucularından biri oldu. Böylece siyasi kariyerine de adım attı. Babasının verdiği aile terbiyesinin bir uzantısı olarak uyumlu biri olmanın yanında, demokrat duruşuyla da dikkat çekiyordu. 27 Mayıs 1960 Darbesi sonrasında bu duruşun bedelini ödeyecek, aylarca içi boş davalarla yargılanacak ancak aleyhinde herhangi bir delil bulunamadığı için tüm suçlamalardan beraat edecekti. 13. Dönem Gaziantep Milletvekili olarak 1965’te Adalet Partisi’nden TBMM’ye girdi. Süleyman Demirel’in başbakanlığında kurulan 30. Türkiye Hükûmeti’nde Spordan Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yaptı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin millî sporcu olan ilk ve tek Spor Bakanı olarak Türk sporunun gelişmesine büyük hizmetleri oldu.

Muhammet ERDEVİR